MÔ HÌNH CHĂN NUÔI HEO THEO CHUỖI KHÉP KÍN VÀ KIỂM SOÁT, NGĂN NGỪA BỆNH DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

Những năm trước đây do chăn nuôi nhỏ lẻ, truyền thống, tự phát, chạy theo giá cả thị trường, kỹ thuật chăn nuôi và đầu tư còn hạn chế nên dịch bệnh hay xảy ra, hiệu quả kinh tế và thu nhập thấp. Từ năm 2012 anh tham gia vào tổ hợp tác chăn nuôi heo An Phát, Phường Hưng Chiến, nay là HTX chăn nuôi heo An Phát. Từ khi tham gia vào tổ chức trên anh thường xuyên được học hỏi về kỹ thuật, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của các thành viên, cán bộ tư vấn hướng dẫn kỹ thuật của ngành khuyến nông và các công ty cung ứng thức ăn, thuốc thú y… Từ đó anh nhận thức được hiệu quả của việc chăn nuôi heo theo phương thức mới và anh quyết định thay đổi hoàn toàn suy nghĩ, cách làm và hướng đi của mình. Đầu tiên, với số vốn tích luỹ cùng với vay mượn thêm người thân, ngân hàng, năm 2014 anh quy hoạch lại, nâng quy mô đàn nái lên 50 con, với 1000 heo thịt/năm. Đầu tư đồng bộ từ chuồng trại: Chuồng lồng cho heo hậu bị, chuồng sàn cho heo nái, chuồng úm heo con, chuồng nền cho heo thịt; Hệ thống cho ăn cho uống tự động, kho chứa thức ăn; Nhà ở của công nhân, tủ thuốc thú y, tủ bảo quản vắc xin, hệ thống Biogas xử lý chất thải, cổng, tường rào….. Được sự tư vấn của ngành Khuyến nông và Chi cục thú y tỉnh, từ năm 2017 đến nay, anh chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, quy trình VietGAHP. Đầu tư thêm hệ thống máy móc để xay, nghiền, tự phối trộn thức ăn theo công thức dành cho heo từ cai sữa đến xuất chuồng. Đồng thời bổ sung các loại men sinh học, chế phẩm Probiotic, VTM , xây dựng “Cửa hàng cung ứng thịt heo an toàn sinh học từ trang trại đến người tiêu dùng” ..v.v. Anh sử dụng con giống của công ty CP, thức ăn tổng hợp của Công ty KYODOSOJITZ (Nhật Bản), các nguyên liệu chế biến phối trộn thức ăn, thuốc thú y, vắc xin của các công ty có uy tín, đảm bảo chất lượng. Với cách làm như trên đã giúp hạ giá thành sản xuất đáng kể (giá thành ở mức tối đa 3 triệu đồng/con heo 100kg), nên anh đã giữ vững được số lượng, quy mô đàn thời kỳ giá heo giảm sâu. Bổ sung chế phẩm, men sinh học giúp heo ít bị bệnh đường ruột, lợn đẹp tăng trọng nhanh. Mức tiêu tốn thức ăn giảm, thời gian nuôi ngắn. Cuối năm 2018 trang trại cùng với HTX chăn nuôi heo An Phát được cấp giấy chứng nhận đạt chuẩn VietGAHP. Mặt khác thực hiện chuỗi liên kết khép kín từ sản xuất, giết mổ, cung ứng đến tận tay người tiêu dùng (không qua thương lái trung gian) nên mỗi con heo anh có lãi thêm 500.000đ, người tiêu dùng cũng được hưởng lợi do giá bán không cao hơn giá thị trường. Cửa hàng là địa chỉ được người tiêu dùng tin tưởng, đánh giá cao (thịt thơm ngon, giòn ngọt, khi nấu ít ra nước, nước luộc thịt trong). Để nghề chăn nuôi heo ổn định, phát triển và có lãi, qua thực tế chăn nuôi anh rút ra bài học kinh nghiệm đó là: 1. Đầu tư đồng bộ cơ cở vật chất đạt chuẩn, đúng kỹ thuật, đảm bảo chất lượng từ chuồng trại, con giống, thức ăn, nước uống, vắc xin, thuốc phòng trị bệnh. Chăm sóc nuôi dưỡng, quản lý tốt đặc biệt là công tác phòng bệnh, thực hiện tốt quy trình chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học (cách ly, vệ sinh, phun xịt khử trùng), an toàn dịch bệnh, chích ngừa đầy đủ vắc xin theo quy định. Xử lý tốt nguồn nước thải. 2. Thường xuyên nắm bắt, cập nhật thông tin về ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ mới; giá cả, chất lượng các nguyên liệu đầu vào; yêu cầu, nguyện vọng của người tiêu dùng, từ đó làm căn cứ lập kế hoạch sản xuất theo nhu cầu thị trường, tuyệt đối không chăn nuôi chạy theo giá cả; hạch toán chi tiết, cụ thể các chi phí, tận dụng tốt, hiệu quả các nguồn lực để hạ giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. 3. Thực hiện theo chuỗi liên kết khép kín, chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ, hạn chế khâu trung gian, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc. 4. Hiện nay bệnh dịch tả heo Châu phi diễn biến phức tạp khó lường, chưa có vắc xin phòng và thuốc trị bệnh. Dịch đã xảy ra trên toàn bộ các xã phường của thị xã Bình Long từ tháng 7/2019. Để giữ được đàn heo an toàn cho đến nay, ngoài các biện pháp trên anh thực hiện thêm một số việc đó là: Mua lưới dày che kín hết xung quanh chuồng trại để ngăn côn trùng, vật trung gian truyền bệnh; tăng cường khâu chăm sóc nuôi dưỡng, mua thêm loại men sinh học, VTM cao cấp nhập khẩu từ Mỹ với giá 1 triệu đồng/kg (trộn cho 01 tấn thức ăn) để tăng sức đề kháng cho heo. Sau đó kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc, chất lượng nguồn thức ăn, nước uống, nguyên liệu đầu vào; cách ly tất cả dụng cụ, con người, phương tiện, thức ăn, kể cả tiền, điện thoại … ra vào trại. Ưu tiên số 1 dành cho việc chăm sóc đàn heo, vì sức khoẻ đàn heo, mấy tháng nay vợ, chồng, con cái cũng bị “cách ly”. Vợ anh có trách nhiệm “ôm” đàn heo; còn anh phụ trách bán hàng và chăm sóc con cái; vợ chồng, con cái chỉ nói chuyện với nhau qua điện thoại (thực hiện theo phương thức trang trại tự cung, tự cấp). Hàng ngày phun xịt, sát trùng, rải vôi đúng kỹ thuật, liều lượng ở tất cả các lối đi, nhà kho, xe vận chuyển heo, thức ăn; vệ sinh làm sạch, khử trùng tất cả các dụng cụ … phòng chống, cách ly bằng mọi cách có thể. Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, HTX; tư vấn, tập huấn về ứng dụng khoa học kỹ thuật của Trạm Khuyến nông thị xã Bình Long (nay là TTDVNN thị xã), sự đồng hành của các công ty cung ứng thức ăn, thuốc thú y. Cùng với sự phấn đấu nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách, áp dụng tổng hợp, đồng bộ, triệt để các biện pháp chăn nuôi an toàn nên anh vẫn giữ được tổng đàn heo khoẻ mạnh, cho năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao, kể cả lúc giá heo giảm sâu và trong “bão” Dịch tả Châu phi. Hiện nay thị trường giá heo tăng cao, trung bình mỗi con thu lãi 3.500.000đ sau khi trừ hết chi phí (trong đó 3 triệu từ chăn nuôi heo, 500.000 đ từ bán thịt trực tiếp không qua trung gian). Ước tính từ nay đến cuối năm, mỗi tháng xuất chuồng 80-100 heo thịt (trọng lượng 100kg/con) lợi nhuận thu được khoảng 300 triệu đồng/tháng. Với tình hình dịch tả heo châu phi như hiện nay đề nghị các cấp, các ngành chức năng kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc heo xuất, nhập vào địa phương. Xem xét lại công tác tiêu huỷ hiện nay (chết con nào, tiêu huỷ con đó), giá heo thịt tăng cao do thị trường khan hiếm (trong khi giá hỗ trợ thấp) nguy cơ người chăn nuôi có heo bệnh sẽ không báo thú y mà bán chạy thì tốc độ lây lan dịch bệnh là hết sức nghiêm trọng và dịch bệnh sẽ kéo dài. Mô hình bổ sung chế phẩm sinh học, chăn nuôi theo chuỗi liên kết khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm đã khẳng định được hiệu quả cao trên cả 3 mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên do giá cả bấp bênh, đầu ra chưa ổn định nên việc nhân rộng mô hình chưa thực hiện được (do tăng thêm chi phí mỗi con lên 150.000đ so với không dùng chế phẩm). Mặt khác sử dụng chế phẩm sinh học kéo dài trong suốt thời kì sinh trưởng phát triển của heo nên việc kiểm soát các hộ khác có cho ăn đầy đủ, đúng liều lượng hay không cũng gặp khó khăn. Rất mong nhà nước đầu tư thêm kinh phí để nhân rộng mô hình, hỗ trợ người nông dân nói chung và HTX An Phát nói riêng thực hiện tốt chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ. Bởi vì chuỗi sản xuất khép kín này giúp người chăn nuôi, người tiêu dùng thay đổi thói quen, tập quán sản xuất và sử dụng sản phẩm, giúp nghề nuôi heo tiếp tục ổn định và phát triển. Đồng thời là tiền đề để xây dựng chuỗi liên kết các thực phẩm khác trên địa bàn thị xã Bình Long, là mô hình điểm để mọi người học tập và nhân rộng.