Năm 2002 khi mà chưa có những văn bản quy định hoặc hướng dẫn về Mô hình Quản lý cộng đồng, chỉ mới là những tài tiệu dịch thuật từ nước ngoài thì Sở Nông nghiệp và PTNT Bình Phước đã thử nghiệm thành lập một số mô hình Quản lý cộng đồng trên địa bàn tỉnh. Lúc đó, tình hình khai thác thuỷ sản ngày càng tăng, với nhiều hình thức khai thác tự do khác nhau đã làm cho nguồn lợi thuỷ sản hồ chứa trên địa bàn bị suy giảm nghiêm trọng. Để bảo vệ, phục hồi và phát triển nguồn lợi thủy sản hồ chứa trên địa bàn tỉnh, duy trì cân bằng môi trường sinh thái đồng thời tạo công ăn, việc làm, thu nhập cho bộ phận ngư dân sinh sống bằng nghề khai thác nguồn lợi thuỷ sản, góp phần ổn định cuộc sống, an sinh xã hội và xoá đói giảm nghèo. Việc xây dựng một tổ Cộng đồng tự quản trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản là một yêu cầu thiết thực, nên năm 2002 Sở Nông nghiệp và PTNT đã tiến hành xây dựng Tổ nghề cá cộng đồng tại một số nơi trong đó Long Hưng là một Tổ trên 20 thành viên được thành lập.
Từ những cơ sở ban đầu, tập hợp những người có chung quyền lợi và nguồn thu từ đánh bắt thủy sản tại các lòng hồ, tập hợp kết nối và xây dựng được mối đồng thuận cùng hỗ trợ nhau, bảo vệ nhau, cùng khai thác và quản lý khai thác để bảo vệ được nguồn lợi thủy sản cũng như bảo vệ nguồn thu thập chung cho cộng đồng đánh bắt cá. Năm 2002 đã thành lập được 02 tổ đầu tiên là tổ Long Hưng và Long Hà, sau này dần mở rộng trên các địa phương khác. Đến 2010 thì chính thức có Quyết định 67/QĐ-TCTS-KTBVNLTS ngày 7 tháng 6 năm 2010 của Tổng Cục Thủy sản về việc ban hành Hướng dẫn về Đồng quản lý nghề cá tại Việt Nam, từ đó có cơ sở pháp lý tiếp tục hoàn thiện và thành lập mới, đến nay có tất cả 16 tổ trên toàn tỉnh được thành lập và duy trì hoạt động. Tổ nghề cá cộng đồng xã Long Hưng là tổ được thành lập sớm nhất, đến nay vẫn là Tổ ổn định về số lượng thành viên và có các hoạt động hiệu quả nhất. Hiện tại Tổ có 22 thành viên có người đánh bắt chuyên nghiệp, có người đánh bắt thời vụ, cũng có thành viên chỉ đánh bắt giải trí, nhưng tất cả đều đồng thuận và không có xung đột về lợi ích. Tổ thực hiện nghiêm túc nhất về nghiêm cấm đánh bắt bằng xung điện, chất nổ...tuân thủ Chỉ thị 01/CT-TTg ngày 02/01/1998 của Thủ tướng Chính phủ về việc Nghiêm cấm sử dụng xung điện, chất nổ, chất độc để khai thác thủy sản.
Người dân thả cá giống tái tạo nguồn lợi thủy sản
Chính vì đoàn kết, đồng thuận và hoạt động tuân thủ quy định nên đến nay nguồn lợi thủy sản vẫn khai thác ổn định mà cụ thể 6 tháng đầu năm 2023 khai thác ước tính trên 2 tấn cá các loại, góp phần không nhỏ cho thu nhập cả các thành viên. Anh Bùi Văn Đồng (thôn 7, xã Long Hưng), là một trong thành viên lâu năm nói rằng, những năm trước khó khăn, nhờ có cá đánh bắt trong hồ đem bán mà có tiền đóng tiền học cho 03 đứa con, nay nguồn thu của gia đình đã khá hơn nhờ có các nguồn thu khác và các con cũng đã học đại học, nhưng nếu không có nguồn cá thời đó thì chúng nó đã không ăn học đến giờ. Anh Nguyễn Văn Quân, thôn 7, xã Long Hưng) là Tổ trưởng Tổ nghề cá Long Hưng, sau nhiều năm khai thác thì thấy có nhu cầu tại địa phương nên kết hợp mở quán chế biến các món thủy sản do chính anh bắt được để gia tăng giá trị thu nhập, dần quán ngày đông khách anh mua thêm rất nhiều từ các thành viên khác mới đủ cung cấp cho quán. Các món chế biến ngày một hoàn thiện hơn nhờ anh cho con đi học nấu ăn về trực tiếp chế biến. Các món ăn vừa đậm chất hương quê lại là sản phẩm thu hoạch tại chổ an toàn thực phẩm, như ốc bưu hồ xào, gỏi cá mè, cá mè phi lê ăn mù tạt, cá chép om dưa, cá trắng nhỏ chiên giòn, tép um quấn bánh tráng ...
Ngoài ra Ban Chủ nhiệm liên hệ với Công ty TNHH MTV dịch vụ thủy lợi Bình Phước xin phép lắp đặt đèn năng lượng mặt trời trên bờ đập tạo cảnh quan và là địa điểm vui chơi cho người dân. Tổ cũng chủ động liên hệ với nhà chùa để hướng dẫn thả cá phóng sinh sao cho phù hợp, không gây tác hại cho nguồn lợi thủy sản tự nhiên trong hồ. Đồng thời hàng năm đều đóng quỹ mua cá giống thả bổ sung vào hồ để duy trì nguồn lợi thủy sản.
Do hoạt động của Tổ là một điểm sáng nên được UBND xã Long Hưng, Hội Nông dân xã cũng nhưng Trưởng thôn rất quan tâm, thường xuyên cùng tham dự sơ kết, tổng kết của Tổ để chỉ đạo sâu sát hơn. Tổ cũng đã có hoạt động kết nghĩa với Tổ Phong trào của Công An huyện Phú Riềng vì là một điểm sáng an ninh trong khu vực,
Trải qua 21 năm thành lập và hoạt động, Tổ Quản lý nghề cá cộng đồng xã Long Hưng ngày một vươn lên thành điểm sáng, góp phần nâng cao đời sống thành viên, đóng góp phần nào trong việc bảo vệ an ninh khu vực lòng hồ và xây dựng gia đình văn hóa, ấm no, đòan kết.
SỞ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH BÌNH PHƯỚC
