Tỉa cành, tạo tán cây cacao

Cây cacao có dạng hình chuẩn được khuyến cáo là có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng, có 3-5 cành cấp 1, cành cấp 1 đầu tiên được giữ lại cách mặt đất từ 80-120 cm, các cành mọc đều các hướng, tá lá tròn đều, cân đối. Việc tạo tán nên bắt đầu ngay từ khi mới trồng và phải được thực hiện trong suốt giai đoạn cây con (từ 0-12 tháng tuổi). Trong giai đoạn này tỉa cành tạo tán gồm 4 việc chính: Tỉa chồi vượt, tỉa/nảy chồi mọc thấp và các biện pháp để kích thích cây phân cành, cố định cây. Các biện pháp tỉa cành tạo tán cho cây cacao như sau: 1. Tỉa chồi vượt: chồi vượt là chồi mọc ra từ gốc ghép, lá mọc theo hình xoắn ốc, cuống lá dài, cạnh tranh dinh dưỡng, lấn át thân ghép không phát triển, cây bị lệch tán, bà con nên thường xuyên phát hiện chồi vượt và cắt bỏ ngay khi mới phát hiện. 2. Tỉa cành, chồi cấp 1 mọc thấp: Trường hợp, nếu thân ghép có nhiều chồi hoặc nhiều cành cấp 1 và có chồi hoặc cành cấp 1 mọc thấp thì tỉa bỏ chồi hoặc cành mọc thấp càng sớm càng tốt. Nếu cây ghép còn yếu và thấp dưới 40cm thì chỉ tỉa bỏ chồi mọc thấp (cách gốc dưới 20 cm). Khi cây phát triển sẽ tỉa nâng dần chiều cao thân lên. Trường hợp cây có 2 thân: Chọn giữ lại thân to khỏe có nhiều lá hơn. Tỉa bỏ ngay thân yếu, thân ít lá. Chỉ giữ lại 1 thân duy nhất. Nếu 2 thân phát triển tốt như nhau thì có thể giữ lại cả 2 nhưng các chồi cành mọc thấp trên 2 thân này đều cắt bỏ như trường hợp 1 thân. 3. Các biện pháp kích thích cây phân cành: Điều chỉnh bóng che ngay để đảm bảo đủ nắng (khoảng 25 % ánh nắng) để kích thích ca cao phân cành kết hợp bón phân tưới nước đầy đủ. Hãm ngọn nhằm kích thích thân ghép nảy chồi, tạo ra nhiều cành cấp 1. Khi hãm ngọn nên chú ý:dùng kéo cắt phần ngọn cây ở vị trí sau: Nếu thân ghép cao hơn 1 mét thì hãm ngọn ở đoạn thân cao khoảng 80cm. Nếu thân ghép cao khỏang 80 cm và đang có cơi lá non: đợi đến khi lá chuyển sang bánh tẻ hãm ngọn ở lá đoạn bánh tẻ trên cùng, nơi cơi lá đã thành thục. Sau khi hãm ngọn, cây ra chồi rất nhiều cần tỉa bỏ những chồi thấp. Việc hãm ngọn ca cao tùy thuộc vào chiều cao và sự phân cành của thân ghép chứ không phụ thuộc vào độ tuổi của cây. Cần phải hãm ngọn trong các trường hợp sau: Thân ghép cao trên 80 cm, các cơi lá đã thuần thục mà chưa có cành cấp 1, hoặc cành cấp 1 nhỏ, yếu; thân ghép cao trên 80 cm, có ít cành cấp 1 nhưng mọc thấp (sát gốc.). Công việc này thường thực hiện ở giai đoạn sau trồng khoảng từ 6 đến 9 tháng tuổi. Ngoài ra, bà con cần thường xuyên thăm vườn để tỉa bỏ những chồi tăm trong tán và khoảng không hữu hiệu ra hoa đậu trái, để dinh dưỡng tập trung nuôi thân chính, và ra hoa đậu trái. 4. Cố định cây: Nhằm hạn chế lay gốc, đổ cây và giúp đọan thân ở dưới gốc (khoảng 1m tính từ gốc lên) mọc thẳng. Nên thực hiện việc này ngay từ khi mới trồng và trong suốt thời kỳ kiến thiết cơ bản. Bà con có thể dùng cây tre, gỗ... dài khoảng 80- 120 cm cắm chắc xuống đất (Nên cắm xiên). Dùng dây nylon hay dây mềm (tốt nhất là dây chuối, vải cũ) để buộc cây ca cao vào cọc giữ cho thân cây mọc thẳng, nên thường xuyên kiểm tra; thay hoặc buộc lại dây và cọc.